gol
gol

hardy

د‌ل های ما که به هم نزدیک باشن

دیگر چه فرقی می کند

که کجای این جهان باشیم

دور باش اما نزدیک

من از نزدیک بودن‌های دور می‌ترسم
«احمد شاملو»

×

توجه : دو ارسال نخستِ کاربرانِ جدید در تالار میدوری را پیش از نمایش دادن , مدیر تالار باید تایید کند .

Latest Threads  آخرین ارسال ها :
نمایش آخرین ارسال این موضوع
 
امتیاز موضوع:
  • 4 رأی - میانگین امیتازات : 1.5
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  
1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان
نویسنده:میدوری
آخرین ارسال:میدوری
پاسخ: 1
بازدید: 6824
subscription
quickreply advancequickreply report



( گوناگون ) بررسی واژه های «جالیز و پالیز»
تغییر اندازه ی متن : zoomin zoomout default
Butterfly
نویسنده : admin میدوری
admin میدوری profile  
آفلاین
مدیر کل تالار
مدالهای میدوری1000500
1001011720
168241051
دسترسی به میدوری
مشاهده وب سایت کاربر یافتن تمامی ارسال های این کاربر
اطلاعات میدوری


تاریخ عضویت:
05 November 2011

ارسال ها: 1,797
شماره کاربری: 1
میزان اعتبار:

محل سکونت: تهران
ماه تولد:
جنسيت:
آخرین دیدار :
تماس با میدوری
حالت میدوری
صفحه های میدوری
گوگل پلاس فیس بوک توییتر یوتیوب کلوب
اینستاگرام تلگرام
سپاس های میدوری
سپاس کرده 61 بار
سپاس شده 359 بار
ارسال: #1
Book بررسی واژه های «جالیز و پالیز»

rightarrow
بررسی واژه های «جالیز و پالیز»
پرسیده اندکه آیا واژه های «جالیز و پالیز» پیوندی هستند یا‌ «یکپارچه» (بسیط هستند یا مُرکب). از این گذشته آیا واژه ی ‌«جالیز» تازی شده ی واژه ‌«پالیز‌» نیست و سرانجام اگر این دو واژه جدا از یکدیگرند معنای راستین آنها چیست؟
پاسخ آن است که:
ا - واژه ی جالیز تازی شده ی واژه ی پالیز نیست و این دو از یکدیگر جدا هستند و دارای معناهای جدا.
٢ - جالیز و پالیز، واژه های یکپارچه (همبسته) نیستند و هر دو پیوندی هستند. (جال+یز) و (پال+یز)
3 - این دو واژه هر دو پارسی هستند و از زبان پهلوی ساسانی به پارسی امروزی رسیده اند. بر این پایه بهتر است نخست معنای آنها را بازکنیم . تا بررسی مان آسان تر شود.
گفتم که «جالیز‌» از دو بخش ‌«جال» و پسوند ‌«یز‌» درست شده است.
پسوند ‌«یز» در کاربرد معنای وابستگی ، بکارمی رود، مانند واژه های‌ «مویز‌»که در آغاز ‌«مُویز‌» بوده یعنی وابسته به درخت ‌«مو‌» زیرا «مُویز‌» خشک شده ی دانه های انگور است و چون مادر راستین آن ‌«مو» بوده، به آن «مویز‌» می گفتند. نمونه های دیگر مانند «پاییز» . واژه ی «پاییز‌» نیز به همین گونه ساخته شده است زیرا در این بخش از سال برگ درختان به «پای‌» آنهاریخته می شود. بر این پایه واژه پاییز یعنی آن بخش از سال که برگ ها به پای درختان می ریزد (شاید هم ‌«پاریز» بوده که امروز ‌«پاییز» شده است).
«آویز» نیز چنین است. واژه ی «آو» به معنای «مُعلق‌» و «نگون» است و در ساخت های «آونگ. آویخته. آوار. آویزا‌ن»،، واژه ی «آو» در معنای گفته شده بکار رفته است. پس «آوی‌» یعنی وابسته به سرنگونی و معلق بودن.


picture


جالیز

اکنون که کاربرد پسوند «یز‌» روشن شد . بنگریم که «جا‌لَ» و «پالَ» یعنی چه ؟‌ «جال» که در زبان پارسی سانسکریت و پارسی باستان‌ «جا‌لَ» گفته می شد . به دام و تله ای می گفتندکه برای پرندگان، بویژه پرندگانی که به کشتزارها می تاختند می نهادند و چون در چنین کشتزارهایی ‌«جال» کار می گذاردند که این گونه پرندگان را بگیرند، به آن بخش و به آن کشترار «جالیز‌» گفته می شد یعنی جایی که در آن «جال» ها را نهاده اند.
بر این پایه می بینیم که «جالیز‌» یک واژه ی ‌«پیوندی» (ترکیبی) است و امروز به کشتزارهای خیار و کدو و مانند آن گفته می شود.

پالیز

(پسوند «یز» را دانستیم که در کاربرد وابستگی بکار می آید) اکنون بنگریم که «پال»‌ یعنی چه.
در زبان پهلوی ساسانی (پارس میانی) ‌«پال» به ریسمانی گفته می شدکه بخشی از زمین را از بخش دیگر جدا می کرد و چون گرداگرد کشتزارهای هندوانه و خربوزه را ریسمان می کشیدند تا مرز آنها از زمین های پیرامون وگذرگاه ها جدا باشد، به این گونه کشتزارها «پال‌» می گفتند یعنی ‌«زمین های ریسمان کشی شده» یا‌ «زمین هایی که با ریسمان از دیگر زمین های پیرامون جدا شده اند».
همان گونه که «پالایش‌» و ‌«پالودن‌» یعنی «جداکردن و پاک کردن و مشخص کردن چیزی از پلیدی ها و ناخالصی ها.
پس‌ «پالینز‌» که امروز به معنای کشتگاه هندوانه و خربوزه است، دارای معنایی ریشه ای است که در بالاگفته شد.

برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع




امضای میدوری :
[تصویر: midori-sign-500.png]
محل حضور کاربر در تالار :  admin میدوری در تالار ميدوری حضور ندارد .
ديدگاه کاربران برای مطلب : help (روی آیکون مورد نظر کلیک کنید تا دیدگاه شما ثبت شود . در صورت انصراف تا دوبار می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید . برای پاک کردن دیدگاه روی همان آیکون یک بار کلیک کنید تا دیدگاه شما پاک شود .)

برچسب ها :

08 - November - 2014 20 : 07 PM
نقل قول این ارسال در یک پاسخ


subscription
quickreply advancequickreply report

موضوع های مرتبط با این موضوع...
موضوع: نویسنده پاسخ: بازدید: آخرین ارسال
Heart selection آیین نوروزی و آلودگی واژه ها میدوری 1 7,663 18 - March - 2016 15 : 04 PM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش پنجم) میدوری 0 7,953 14 - January - 2015 18 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش چهارم) میدوری 0 7,263 14 - January - 2015 11 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش سوم) میدوری 0 6,920 14 - January - 2015 03 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش دوم) میدوری 0 6,987 14 - January - 2015 54 : 01 AM
آخرین ارسال: میدوری




1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان