یکی دیگر از لغزش هایی که ما پارسی گویان درگفتار و نوشتارهای خود داریم ، ندانستن جایگاه بکارگیری ‌«اکنون‌» و «اینک‌» است . برای شناخت درست معنای این دو واژه و پرهیز از نابحا بکار بردن آنها، نخست باید بدانیم که معنای واژه ی «اکنون و اینک‌» یکی نیست.
اینک
واژه ی است که به هنگام اشاره به یک چیز یا یک آدم که در نزدیکی ما هستند ، بکار می رود . برای نمونه : اگرکسی بپرسد : «دستبند زرین من کجاست؟‌» و آن دستبند روی زمین و نزدیک پاسخ دهنده و یا پرسنده باشد ، پاسخ می دهد : «اینک!‌» یا «اینک دستبند‌» یعنی «اینه»‌ , «این است»،«ایناهاش»!‌» همین گونه که اشاره به دور را ‌«آنک‌» می گویند و بیشتر بدنبال آن ، واژه ی دیگری جز نام آن چیزی که خواست گوینده است ، گفته نمی شود .
یعنی زمانی که کسی می گوید: «دستبند من کجاست‌»، یا باید گفت: «اینجاست‌» یا باید گفت، ‌«اینک» یا باید گفت «اینک دستبند» و اگردر جای دورتری باشد و شما آن را می بینید ، تنها می باید بگویید: «آنک دستبند».

عنصری می سراید: گر یقین هرگز ندیدی از گمان آویخته «اینک» آن فربه سرینس «آنک» آن لاغر میان

خاقانی می گوید: اکنون برای دادن جان ایستاده ایم اگر جرمی است «اینک» تیغ و گردن

سعدی می گوید: گر تیغ می زنی شپر «اینک» وجود من صلح است از این طرف که تو پیکار میکنی

فردوسی می سراید: بدو گفت «اینک» سر دشمنت که او بد سگالیده بُد بر تَنَت

و سرانجام حافظ می گوید : خوش بسوز از غمش ای شمع که «اینک» من نیز به همین کار میان بسته و بر خواسته ام ( یعنی : ای شمع با آرامش دل , بسوز که « این من هم» در راه انجام دادن همین کارم )

در نوشته های کهن نیز نمونه هایی داریم که نمایانگر آن است که «اینک‌» معنای
‌«اکنون‌» را نمی دهد:

درچهار مقاله ی عروضی می خوانیم: «... گفت: مرا مردی می بایدکه غرفات، محلات گرگان را هه شناسد . بیاوردند وگفتند: اینک . (آنگاه) ابوعلی دست بر نبض بیمار نهاد..‌»

در «قصص الانبیا‌» می خوانیم: «... موسا گفت: اینک خدای و خدای موسا و همه ی بنی اسراییل سجده کردند...»

اکنون
واژه ‌ «اکنون» معنای : این زمان. این دَم و حالا، را می دهد.

رودکی می گوید: چون برگ لاله بودمی و «اکنون» چون سیب پمرید بر آونگم

فردوسی می سراید : من «اکنون» شوم سوی خرگاه خویش یکی بازجویم سر راه خویش

و باز از فردوسی است : که «اکنون» نداند کسی نام تو زرفتن بر آید مگر کام تو

و سرانجام از منوچهری دامغانی: «اکنون» که طبیب آمد و نزدیک به بالینش بهتر شودش درد و , کمتر شودش زاری

در تاریخ بیهقی آمده است که : ‌«... گفتم این کار را درمان چیست؟ گفت: جز آن نشناسم که تو ‌«اکنون» به نزدیک افشین روی...‌»

درکلیله و دمنه آمده است: «... اکنون حکم مروت آنست که بردن مرا وجهی اندیشید...‌»

آنچه که انگیزه ی لغزش گویندگان و نویسندگان (و حتا برخی از فرهنگ نامه نویسان) در بکارگیری واژه های «اکنون‌» و ‌«اینک» بجای یکدیگر شده است، نزدیکی معنای این دو به یکدیگر است . در جایی که جانشین واژه های تاز‌ی «الان» و «حالا» درزبان پارسی، واژه ‌ «اکنون‌» است، نه «اینک»‌.

برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع