در شمال باختری ایران، در استان آ ذربادگان، شهری است که روزگاری آن را «رضاییه» می نامیدند و پس از بهمن ١3۵٧ ، به آن «ارومیه»گفتند.
این شهرکه نام راستین ودرست آن «اور _میه» است، دارای پیشینه تاریخی درازی است وبسیاری از جهانگردان کهن درباره ی آ ن درکتاب های خود نوشته اند.
یاقوت حوی در معجم البلدان، نام این شهررا «اُرمیه» می نویسد . جوالیق نیز در «المعرب من الکلام الاعجمی» این شهر را به نا «اورمیا» می نامد . درکتاب «دائره المعارف اسلامیه» این شهر، «اُرم» نامیده شده . در نوشته های کهن
پارسی به نقل از «دائره المعارف اسلامیه» آ ن را «اُرومی» نوشته اند و...
راستی را اینکه نام درست این شهر «اورمیّه» است که یک
واژه ی «اوستایی، عبری» است.
«اور» یک
واژه ی باستانی است و گروهی از
واژه شناسان برآنند که معنای «ورجاوند» و «مقدس» را می دهد. («اورشلیم» نیز به معنای «صلح ورجاوند» یا «آشتی ورجاوند» است زیرا «شلیم» درزبان عبری، به معنای «آشتی» و «صلح» آ مده است) .
به هر روی این
واژه شناسان برآنندکه چون «میّه» یا «میا» به معنای «آب» است (و درزبان تازی نیز «ما» معنای آ ب را می دهد). بر این پایه «اورمیّه» یعن «آب مقدس» و این نام بدان روی بر این شهرگذارده شده که درکنار دریاچه ای به همین نام است و چون ماسه ها و لجن های کناره ی این دریاچه برای بسیاری از بیماری های پوستی و استخوانی سودمند و درمانگر بوده ، نام آ ن دریاچه را «اورمیا» (یا اورمیه) گفتند به معنای «آ ب ورجاوند» (یا آ ب مقدس).
دسته ی دیگر از
واژه شناسان در اینکه نام این شهر «اورمی» (یا اورمیا) است با دسته ی نخست هم باورند ولی برآنندکه درزبان کلدانی و سریانی وارمنی ،«اور» به معنای «جایگاه» و «شهر» آمده است و «میه» (یا، میا) یعنی «جایگاه پرآب» (شهر پرآب یا آب آباد) زیرا این شهر به انگیزه ی نزدیکی با دریاچه «اورمیه» دارای چشمه سارهای فراوانی است.
گروهی دیگر برآنند که «اورمیه» از ریشه ی
واژه ی
پارسی کهن (اوستایی) که «اوروی _ آ په» یا «اورو _ آ په» گرفته شده به معنای «دارای آب های شور یا آ ب های گرم» و در استواری سخن خود برگه هایی از نوشته های کهن
پارسی می آورند.
نکته ی درخور نگرش آن است که همه ی
واژه شناسان و پژوهشگران، در اینکه نام درست این شهر «اورمیه» است (نه ارومیه) همداستان وهم باورند، تنهادر معنای نام آن، باورهای گوناگون دارند.
در پایان نکته دیگری را نباید ناگفته گذاردکه برخی ازتاریخ نویسان برآنندکه
واژه ی «ارومیه» درست است، نه «اورمیه» و به داستان افسانه مانندی اشاره می کنند که این شهر، از شهرهایی است که انوشیروان آن را ساخته است و می گویند پس از آنکه لشکر ایران به سرداری انوشیروان به «شامات» رسید و «انطاکیه»را نیز گشود، دستور دادکه مردم آن شهرهارا به ایران بیاورند و در ایران ماندگارشان کنند.
به دستور خسرو این کار انجام شد و آنان را در جایی ماندگارکردند و نام «رومیه» و «ارومیه» را بدان دادند. در زمان رضاشاه به انگیزه ی نام این شاه «رضاییه» نامیده شد ولی پس از انقلاب ٢٢ بهمن 1357 ، آ ن را «ارومیه» نامیدند که نادرست است و نام درست آن همان گونه که آمد «اورمیه» است.
برگرفته از کتاب : در ژرفای
واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع
»
ریشه ی واژه ی «ارومیه»
