بررسی واژه هایی مانند «دوماً، ناچاراً، تلفناً و ... » یکی دیگر از ناهنجاری هایی که گهگاه درگفتار و نوشتار روزانه برخی از ما
پارسی گویان دیده و شنیده می شود ، «نون گذاری» به شیوه ی تازیان (تنوین) است ، در گفتن ونوشتن
واژه های
پارسی ، به هنگامی که می خواهند از«نام وزاب» (اسم و صفت) «قید» بسازند .
بدین گونه: واژه های لاتین
برای روشن تر شدن نادرستی این کار، سخن را بازتر می کنم وکمی درباره ی «قید» می نویسم.
در ساخت دستوری هر زبانی - واز آ ن میان
زبان پارسی - «قید» ها کار بزرگی را انجام می دهند. «قید»
واژه ای را گویندکه روش و شیوه کارِ کننده ی کار (فاعل) یا معنای «کارواژه و زاب» (فعل و صفت) را روشن تر و بهتر نشان می دهد.
مانند:
گاه نیز دیده شده است که با افزودن پیشوندی به آغاز یا پسوندی بدنبال یک واژه، آن
واژه را به گونه ی «قید» درمی آورند،
مانند:
بر این پایه همان گونه که آمد، «قید»ها ، کاردرخور نگرشی دررسایی وروایی
زبان ها دارند.
برای نمونه ، به نوشته ی زیر بنگرید:
سیاوش «پیوسته» می کوشید و «هرگز» بیکار نمی نشست. او ازکارکردن «به هیچ روی» خسته نمی شد و هرکارکه می کرد «خردمندانه» و «روشن بینانه» بود.
در نوشته ی بالا ،
واژه های «پیوسته . هرگز . به هیچ روی . خردمندانه وروشن بینانه» قید هستند و هرگاه در ساخت این نوشته موشکافی کنیم ، می بینیم که درست است که اگر برخی از «قید»ها را ازدرون آن برداریم، باز هم معنای آن دست نمی خورد امّا بودن آنها ، نوشته راروشن تر ورساتر می کند.
گاه نیز می شودکه در یک نوشته ، چند «قید» درکنار یکدیگر می آ یند: مانند «بهرام امروز اینجا خوب و تند،کارکرد.»
که
واژه های: امروز ، اینجا ، خوب و تند ، هه «قید» هستند .
بُگذریم . جُستار «قید» دردستور
زبان بسیار گسترده است ودر این بخش نمی گنجد.
تنها می گوییم که «قید» گونه های فراوان دارد . از آ ن میان
واژه های«جز، کدام، مگر، چند، چسان،ناچار، بی گمان، پیاپی، دمادم، نخست، ناگاه، بالا، پایین، امروز، دیروز، فراز، فرود، هیچ، همه، هرگز، خندان، گریان، شادان، خوب، پیاده، چنین، همیشه و... و..» را می توان نام برد.
همچنین دانستیم که در
زبان پارسی می توان با افزودن یک پیشوند «ب» به آغاز و یا پسوندهایی چون «آنه، ی، ه» به پایان برخی از نام ها . آنها را نیز به گونه «قید»درآورد .
مانند :
******
همین روش را می توان برای
واژه های لاتین نیز در
زبان پارسی بکار گرفت .
مانند:
و حتا می توان -و می باید- وا ژه های تازی را نیز به روش
پارسی به گونه ی «قید» درآورد و هرگاه براستی ناچار ازبکار بردن
واژه های تازی شدیم .
(*)
و چه نیکوتر آنکه بجای
واژه های «شدیداً» «دعلناً» «اسماً»
واژه های
پارسی «به سختی و به روشنی و به نام» را بکار ببریم و
بگوییم و بنویسیم:
******
اکنون که سخن از«نون گذاری» (تنوین) شد ، شایسته می دانم به یک ناهنجاری دیگر در این زمینه بپردازم و آن، روش «نون گذاری» برای «قیدهای ترتیبی» شماره های پارس است ، به روش تازیان !! . . .
خوانندگان، بارها وبارها در برخی از نوشته ها وگفته ها، به ساختمان نادرست : دوماً . سوماً . چهارماً و... برخورده اند و روشن است که شماره های «دو . سه . چهان . پنج و ...»> همه
پارسی هستند و اگر
واژه «اوّل» را به گونه ی تازی «نون گذاری» می کنند و «اولاً» می گویند ، دیگر نباید شماره های
پارسی را نیز چنین کنند و نیکو آن است که
بگوییم و بنویسیم :
برگرفته از کتاب : در ژرفای
واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع
»
بررسی واژه هایی مانند «دوماً، ناچاراً، تلفناً و ... »
