«دوست منش آدمی» , «یاورسرشت درونی»
یکی از واژه هایی که هر ایرانی که اندکی سواد خواندن و نوشتن داشته باشد با آن آشنا است , واژه ی «هخامنش» است .
بدبختانه همان گونه که سرشت ما ایرانی ها است , کمتر بدنبال ریشه و پایه ی نشانه ها و واژه ها و نمادهای ایرانی خود می رویم تا در ژرفای آنها , انگیزه ها و ریشه ها را بشناسیم.
واژه ی هخامنش بی گمان یک واژه ی «پارسی» است و از دو بخش «هخی + منیش» ساخته شده است .
«هخی» که در زبان پارسی میانی , به «هخا» دگرگون شد , به معنای «دوست , یار , یاور و همراه» است . «منیش» که در پارسی امروز «منش» گفته می شود نیز به معنای «شخصیت , سرشت درونی , شعور و اندیشه» آمده است . بر این پایه «هخامنش» بر روی هم یعنی «یاور شخصیت» یا «دوست منش آدمی» و یا «یاوراندیشه» .
این نام سردودمان زنجیره ی هخامنشیان و نیای بزرگ کوروش و داریوش بوده است .
وی از نام آوران «پارس» بوده , خود به پادشاهی نرسیده و نخستین کسی که از خانواده ی او شاه شد , فرزندش «چش پشِ نخست» بود .
آنچه از نوشته های هرودوت , تاریخ نویس نامور یونانی و همچنین سنگ نبشته های یافته شده از داریوش یکم و استوانه ی کورش بزرگ بر می آید , زنجیره ی خانوادگی هخامنشیان , چنین بوده است .

همانگونه که می بینید : 1- کورش بزرگ (کورش سوم) از خانواده ی هخامنشی بود . 2- داریوش بزرگ از نواده ی کورش بزرگ نبوده که از نوادگان عموی او بوده است ولی همه از خاندان هخامنش بوده اند .

برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع