gol
gol

hardy

د‌ل های ما که به هم نزدیک باشن

دیگر چه فرقی می کند

که کجای این جهان باشیم

دور باش اما نزدیک

من از نزدیک بودن‌های دور می‌ترسم
«احمد شاملو»

×

توجه : دو ارسال نخستِ کاربرانِ جدید در تالار میدوری را پیش از نمایش دادن , مدیر تالار باید تایید کند .

Latest Threads  آخرین ارسال ها :
نمایش آخرین ارسال این موضوع
 
امتیاز موضوع:
  • 3 رأی - میانگین امیتازات : 1
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  
1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان
نویسنده:میدوری
آخرین ارسال:میدوری
پاسخ: 1
بازدید: 4422
subscription
quickreply advancequickreply report



( گوناگون ) بررسی واژه های «پاد , پات»
تغییر اندازه ی متن : zoomin zoomout default
Butterfly
نویسنده : admin میدوری
admin میدوری profile  
آفلاین
مدیر کل تالار
مدالهای میدوری1000500
1001011720
168241051
دسترسی به میدوری
مشاهده وب سایت کاربر یافتن تمامی ارسال های این کاربر
اطلاعات میدوری


تاریخ عضویت:
05 November 2011

ارسال ها: 1,797
شماره کاربری: 1
میزان اعتبار:

محل سکونت: تهران
ماه تولد:
جنسيت:
آخرین دیدار :
تماس با میدوری
حالت میدوری
صفحه های میدوری
گوگل پلاس فیس بوک توییتر یوتیوب کلوب
اینستاگرام تلگرام
سپاس های میدوری
سپاس کرده 61 بار
سپاس شده 359 بار
ارسال: #1
Book بررسی واژه های «پاد , پات»

rightarrow
بررسی واژه های «پاد , پات»
پرسیده اند: دربسیاری از واژه ها دیده شده است که «پاد» را گاه به گونه ی «پیشوند»‌ (مانند پادزهر . پاد آوا . پاد آورد و...) بکار می برند وگاه نیز به گونه ی ‌«پسوند‌» (مانند دژپاد . هیرپاد. آتورپاد و...).
معنا وکاربرد این واژه چیست؟
پاسخ: در زبان پارسی «پاد» یا «پات» هم به گونه ی «نام» آمده ، هم به گونه ی پیشوند‌» و هم به گونه ی «پسوند‌» ودر هر جا کاربرد و معنای ویژه ای دارد.
نخست به ‌«پاد‌» یا «پات‌» درکاربرد «واژه‌» می نگریم.
واژه ی ‌«پاد» یا‌ «پات‌» در زبان پارسی کهن و پارسی میانی به معنای «تخت» بویژ‌ه «تخت شاهی‌» بوده است و در زبان اوستایی به آ ن ‌«پایتی» و در زبان پهلوی ساسانی‌ «پات‌» یا ‌«پادا‌» می گفتند.
بر این پایه «پادشاه» یعنی ‌«شاهی که برروی تخت شاهی می نشیند. زیرا واژه ‌ «شاه‌» یعنی بزرگ. (مانند شاهرگ. شاهکار. شاهرود. شاهنامه. شاهراه. شاه ماهی و...) بر این پایه ایرانیان واژه ‌«پاد‌» به معنای «تخت‌» را در آغاز واژه ‌«شاه‌» که به معنای بزرگ است بکار می برند تا روشن شود که خواست آنان از «بزر‌گ» چگونه «بزرگی» است. به گفته دیگر «پادشاه‌» یعنی‌ «بزرگی که بر تخت می نشیند‌» بجز این ، هنگامی که ‌«پاد‌» در جایگاه پیشوند بیاید، معنای ‌«ضد. برابر.رو در رو و مخالف» را می دهد

مانند:
پادزهر = ضد زهر، در برابر زهر.
پادآوا = در برابر آوا (انعکاس صورت)
پادآورد = در برابر جنگ (پدآورد یا پدآفند) دفاع


picture


دو واژه ی دیگر نیز داریم که در آن «پا‌» در جایگاه پیشوند بکار رفته ولی درگذر زمان، اندک دگرگونی در ریخت این دو، پیدا شده است . یکی از این دو، واژه ی «پادسخن‌» است (در برابر سخن _ ودر روی سخن) که امروز به «پاسخ» دگرگون شده است و دومی واژه ی «پاد دیدار‌»> است که در پارسی امروزی «پدیدار‌» گفته می شود. یعنی چیزی که در برابر دید ما، قرار می گیرد.
در برخی از نوشته های کهن آمده است که «پا‌د» درکاربرد «پیشوند‌» در آغاز «پاو» بوده است، به معنای «شوینده و پاک کننده‌» و ‌«پادزهر‌» در آغاز «پاوزهر‌» بوده یعنی «شوینده ی زهر‌».
ولی به دید نویسده این باور ، پایه ی استواری ندارد زیرا درباره ی دیگر واژه های ساخته شده با این پیشوند چنین معنا نمی دهد. بدین گونه که اگر «پدیدار» که در آغاز‌ «پاودیدار‌» بوده باشد، معنای «شوینده ی دیدار‌» را نمی دهد.
یا در زبان پهلوی به «نگهبان بلند پایگان‌» (Body guard) «پادنگر» یا «پَدنکر» می گفتند یعنی ‌«رو در رو نگریستن‌» یا «مواظب نگاه دیگران بود‌ن» و می بینیم که ‌«پادنگر» معنای ‌«شوینده ی نگاه‌» را نمی دهد.
سر انجام به واژه ی «پاد‌» در جایگاه پسوند می نگریم اگر «پاد‌» را در پایان واژه بکارگیریم، معنای «نگهبان‌» و «دارنده‌» را می دهد .

مانند:
آذرپاد = نگهبان آ تش
دژپاد = نگهبان دژ
سپاهپاد = دارنده یا نگهبان سپاه (که امروز «سپهبد‌» می گویند).
آتورپاد = نگهبان آ تش آتشکده.
بارپاد = نگهبان بارگاه (که امروز «باربد‌» می گویند).
ارتش پاد = نگهبان و دارنده ی ارتش (که امروز «ارتشبد‌» می گویند).


برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع




امضای میدوری :
[تصویر: midori-sign-500.png]
محل حضور کاربر در تالار :  admin میدوری در تالار ميدوری حضور ندارد .
ديدگاه کاربران برای مطلب : help (روی آیکون مورد نظر کلیک کنید تا دیدگاه شما ثبت شود . در صورت انصراف تا دوبار می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید . برای پاک کردن دیدگاه روی همان آیکون یک بار کلیک کنید تا دیدگاه شما پاک شود .)

برچسب ها :

22 - March - 2014 15 : 03 AM
نقل قول این ارسال در یک پاسخ


subscription
quickreply advancequickreply report

موضوع های مرتبط با این موضوع...
موضوع: نویسنده پاسخ: بازدید: آخرین ارسال
Heart selection آیین نوروزی و آلودگی واژه ها میدوری 1 7,665 18 - March - 2016 15 : 04 PM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش پنجم) میدوری 0 7,955 14 - January - 2015 18 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش چهارم) میدوری 0 7,267 14 - January - 2015 11 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش سوم) میدوری 0 6,920 14 - January - 2015 03 : 02 AM
آخرین ارسال: میدوری
Book selection ریشه و معنای واژه ی «کورش» (بخش دوم) میدوری 0 6,989 14 - January - 2015 54 : 01 AM
آخرین ارسال: میدوری




1 کاربر حاضر در تاپیک: (0 عضو, و 1 مهمان). 1 مهمان