تالار میدوری

بسیاربسیار دیده و شنیده شده است که همزبانان ماندگار در سرزمین افغانستان را‌ افغا‌نی» می نامند . یا ماندگاران در سرزمین «گرجستان‌» را ‌«گرجی » می گویند« با نگرش به ووشی که دردستورزبان پارسی روا است ، هم «گرجی‌»نادرست است و هم «افغانی» و این دو تیره را باید ‌«گُرج» و ‌«افغان»گفت . دردستور زبان پارسی شیوه ای است که انگیزه ی این سخن را روشن می کند.

بدین گونه که: هرگاه بخواهندکه زیستگاه هر تیره یا گروه را و یا جایی راکه چیزی در آ ن فراوان است، بر زبان بیاورند و یا بنویسند، یک پسوند «ستان» بدنبال نام آن چیز یا گروه و یا تیره می گذارند . مانند: گلستان. بوستان. کوهستان. لرستان. کردستان. ارمنستان. دشستان. و ...

بر این پایه، پس از برداشتن این پسوند، دیگرنبایدبندواژه ی « ی» را بجای آن بگذاریم .
‌و باید دوباره همان نام را بی بندواژه ی «ی» بگوییم یا بنویسیم .

مانند : کردستان که پس از برداشتن «ستان» نام آن تیره ، ‌«کُرد» است نه «کُردی» لردستان که پس از برداشتن «ستان» نام آن تیره ، ‌«لُر» است نه «لُری» ارمنستان که پس از برداشتن «ستان» نام آن تیره ، ‌«ارمن» است نه «ارمنی» تاجیکستان که پس از برداشتن «ستان» نام آن تیره ، ‌«تاجیک» است نه «تاجیکی»

همین گونه است:
«بلوچستان . مجارستان . ترکستان . ترکمنستان. قرقیز ستان . قزاقستان . ازبکستان . بلغارستان . افغانستان و ... »که ماندگاران در این سرزمین ها را : «بلوچ . مجار . ترکمن . قرقیز . قزاق . ازبک . بلغار . افغان و ... ‌» می نامند و همان گونه که آ نها را ‌«ترکی . قزاق . ازبکی . بلوچی . و...‌» نمی گویند . ماندگاران در افغانستان و تاجیکستان و ارمنستان را نیز باید. افغان , تاجیک و اَرمن گفت نه افغانی و تاجیکی وارمنی .

بی گمان اگر ترانه ای یا آیینی به این تیره ها وابسته بود، آنگاه می توان پسوند وابستگی «ی‌» را بدنبال نام آنان افزود.

بدین گونه: «این آهنگ ارمنی است‌» یا «این ترانه افغانی است‌» یا «این پوشش , پوشش گُرجی است‌»

در پایان یک نکته را نیز بیفزایم که ‌«افغانی‌» نام واحد پول افغان است . نه نام خود آنان همچنین نام تیره ی آریایی‌ «ارمن» را نه تنها به نادرست‌ «ارمنی‌» می گویندکه این واژه ی غیرتازی را به شیوه ی تازیان جمع شکسته می بندند و ساخت نادرست تر «ارامنه!!‌» را بکار می گیرند و بدبختانه خود «ارمن» ها نیز خود را «ارامنه‌» می گویند . بجای اینکه بگویند: اَرمَنان.

چامه سرایی می گوید: گفتم زکدام فرقه ای ؟ گفت : با لهجه ی دلرباش « اَرمَن» گفتم که بیا , برویش امشب یک نقطه گذار و باش «ازمَن»!

بدبختانه نه تنها «ارمن ها» را«ارامنه‌» می گویندکه «افغان ها» را «افاغنه!» ‌«کُردها» را «اکراد!» «لرها» را «الوار‌» و ‌«ترکمن ها» را نیز«تراکمه!‌» می گویند و روشن نیست این بیماری «تازی پرداز‌ی» کی از سرِ زبان ما، دست برمی دارد.

برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع