تالار میدوری

بجنورد خود در شمال باختری مشهد جای دارد و در شمال باختری این شهر، بازمانده های شهرکهن ‌«بیژن یورت‌» نیز دیده می شود.
برپایه بررسی هایی که شده است ، شهر «بجنورد» پیرامون سیسد سال پیش دردوران صفویان ساخته شده است.
ولی نویسنده کتاب «مطلع الشمس‌» بر این باور است که ‌«تولی‌» فرزند چنگیز این شهر را برروی ویرانه های شهری که به انگیزه ی زمین لرزه ویران شد، ساخته است.
آ ن شهر (شهر کهنی که امروز بجنورد برروی آ ن ساخته شده) ‌«بیژن یورت» نامیده می شد که واژه ی «یورت» در زبان ترکی مغولی به معنای «جایگاه ، خانه ، چراگاه و هر یک ازبخش های یک خانه (اتاق) است» پس «بیژن یورت» یعنی‌ «خانه و جایگاه بیژن‌»که گویا فرمانداری به نام ‌«بیژن» آ ن را سرپرستی می کرد.
برخی از باستان شناسان برآنندکه پس از ویرا‌ نی «بیژن یورت‌» شهر تازه ای که بجای آ ن ساخته شد ‌«کهنه کند» نام داشت یعنی ‌«دهکده ی کهنه‌» و هنگامی که آن را ساختند، ماندگاران ‌«بیژن یورت»که از زمین لرزه جان بدر برده بودند ، در شهرتازه جای گرفتند و دوباره آن را «بیژن یورت‌» نامیدند.
سپس واژه ی «بیژن یورت» اندک اندک به ‌«بیژن گُرد» دگرگون شد و آنگاه بندواژه ی ‌«ژ» و «گ» هر دو را به‌ «ج» دگرگون کردند و ‌«بیجن جورد» گفته و اندک اندک به ‌«بجنورد‌» امروزی رسید.
‌«قریشی‌» نویسنده کتاب «ایران نامک» بر این باور است که واژه ی«بُج» در واژه ی ‌«بجنورد‌» دگرگون شده ی «وَیجه» است و واژه ی «وَیجه» به زمینی گفته می شودکه درکنار آ ب روان باشد و «گرد‌» یا ‌«نورد» نیز درکاربرد پسوند آمده است.


برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع