تالار میدوری

پرسیده اند: بجای ساخت های تازی ‌«اقلاً‌» و «اکثراً» چه جانشینی در زبان پارسی داریم؟ پاسخ این است که بجای دو ساخت ‌«اقلاً و اکثراً» می توانیم جانشین های پارسی ‌«دست کم» و «دست بالا» یا ‌«بیشترینه‌» و «کمترین‌» را بنویسیم.

برای نمونه بجای اینکه بگوییم یا بنویسیم: ‌«اقلاً می بایستی سپاسگزاری می کردی». باید بگوییم یا بنویسیم: «دست کم می بایستی سپاسگزاری می کردی‌». یا بجای اینکه بگوییم یا بنویسیم «اکثر دانشمندان کم سخن می گویند‌» یا می باید بگوییم و بنویسیم ‌«بیشترینه ی دانشمندان کم سخن می گویند‌» یا ‌«دست بالای دانشمندان کم سخنند‌».

همچنین بجای ساخت های تازی «حداقل‌» و«حداکثر‌»، نیز باید ساخت های «دست کم و «دست بالا‌» را بکار برد .

برای نمونه بجای: «حداقل در این رشته که پیروز می شدی ». بایدگفت: «دست کم در این رشته که پیروز می شدی».

ولی بجای ساخت های ‌«اقلیت و اکثریت‌» جانشین های پارسی «کمترین و بیشترین‌» یا «کمترینه و بیشترینه» را داریم.
بر این پایه بجای اینکه بگوییم یا بنویسیم ‌«اکثریت مردان ایران یک همسردارند. می توان گفت یا نوشت: ‌«بیشترینه ی مردان ایران ، یک همسردارند.
یا بجای ساخت: ‌«آموزگاران مرد، در اقلیت هستند» می توان ساخت «آموزگاران مرد،کمترین آموزگاران هستند» را بکار برد.

برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع