تالار میدوری

نسخه کامل: بررسی واژه ی «غلط» , «غلت»
شما در حال مشاهده نسخه تکمیل نشده می باشید. مشاهده نسخه کامل با قالب بندی مناسب.
بررسی واژه ی «غلط» , «غلت»
یکی دیگر از ناهنجاری های نوشتار نادرست در دبیره پارسی ، واژه ی پارسی «غَلت» (همسنگ ‌«بخت») است که آن را با ‌«ط‌» تازی بدین گونه می نویسند (غلط !!) . در جایی که واژه ی «غَلَط‌» (همسنگ ‌«بَلَد‌») به معنای نادرست است و واژه ای است تازی و در کاربردهای‌ «غَلَط کردن، غلط افتادن، غلط نوشتن، غلط گفتن و... و » می آید.

کمال خجندی می گوید:
چسان خورشید خوانم روی او را
که مصحف را «غلط خواندن» گناه است

مسیح کاشانی نیز می گوید:
رو , سوی قبله ی ابروی بتان کن ای دل
همچو زاهد نغلط» از قبله نمایی «نخوری»

ولی واژه ی «غَلت» یک واژه ی پارسی است که ازکارواژه (مصدر)‌ «غلتیدن‌» یا ‌«در غلتیدن‌» یا ‌«فرو غلتیدن» و یا «واغلتیدن» می آید و شاخه های دیگرش: ‌«غلتید، می غلتد، غلتان، غلتنده، غلتک، خواهم غلتید، غلتیده بود و... و...‌» درگفتار روزانه ی ما، به فراوانی بکار برده می شود و معنای «از پهلویی به پهلویی دیگر چرخیدن » را می دهد که «در غلتیدن‌» یعنی به ناگاه از «پهلویی به پهلوی دیگر چرخیدن‌» و ‌«فرو غلتید» یعنی از بلندی به سراشیبی چرخیدن و افتادن‌ .


picture


«میرزا طاهروحید‌» می گوید:
شد نهان در غبار دلم دریا
چو اشکی که بر خاک «غلتیده» باشد

«فوقی» نیز چنین سروده است:
من آن بنگی رند صوفی وشم
که دوزخ زند «غلت» در آتشم

«ظهوری» هم می گوید:
در جهانگیری ات به توپ کشی
نام خورشید «غلت» گردون

هرگاه کار ‌«غلتیدن‌» به گونه ی پی گیری و به گونه ای رفت و بازگشت انجام گیرد ‌«غلت و اغلت» گفته می شود و برای نمونه

از چامه سرایی به نام ‌«محمد سالم» می خوانیم:
شب , چه ها در بزم , «میغلتید و واغلتید» شیخ
روز , در مسجد چه با تمکین , نشست و وانشست

درخور اندوه فراوان است که بجای اینکه واژه ی تازی ‌«غلط» را یا در زبان و نوشتار خودبکارنبریم وبجای آن واژه ی «نادرست‌»را بنویسیم و یا اگر خواستمان غلتیدن است، با ‌«ت‌» بنویسیم، به وارونه واژه پارسی «غلت» را هم، با «ط» تازی می نویسیم و باکی از آلودگی زبان و درهم ریختگی دبیره ای آن نداریم و این ناهنجاری بدبختانه تا بدانجا کشیده شده است که حتا دانش آموختگان نیز ‌«غلتک» را ‌«غلطک !!» ‌ »و «بام غلتان را ‌«بام غلطان» می نویسند و شگفتا که در واژه نامه ی پارسی از آن میان واژه نامه ی استاد دهخدا به این نکته ننگریسته اند و آن را نادرست نوشته ونادرست معنا کرده اند.
برگرفته از کتاب : در ژرفای واژه ها اثر دکتر ناصر انقطاع
لینک مرجع